.jpg)
Έγχρωμοι Φακοί Επαφής: ένα «αξεσουάρ» που κρύβει κινδύνους
 |
 |
 |
Οι έγχρωμοι (κοσμητικοί) φακοί επαφής (ΦΕ) αποτελούν την ιδανική λύση σε περιπτώσεις ανιριδίας, αλφισμού ή ετεροχρωμίας, όπου προσφέρουν και «θεραπευτική» χρήση. Ωστόσο, η διάθεσή τους για “δια-κοσμητική χρήση" είναι εντυπωσιακά δημοφιλής σε υγιείς οφθαλμούς, για την προσωρινή αλλαγή στο φυσικό χρώμα των ματιών.
Την τελευταία δεκαετία, η χρήση των έγχρωμων (ΦΕ) παρουσίασε μία αυξανόμενη τάση, ιδιαίτερα στη νεότερη γενιά. Οι κατασκευαστές, με συνεχή διαφήμιση και προώθηση, προσέλκυσαν τους νέους στην αγορά των κοσμητικών ΦΕ παρέχοντας εντυπωσιακά σχέδια, έντονους χρωματισμούς, ακόμα και λογότυπα ή φράσεις. Η εύκολη απόκτησή τους, ιδιαίτερα σε χώρες εκτός Ελλάδας, από κάθε είδους πωλητές (π.χ. internet, φαρμακεία, καταστήματα super-market και καλλυντικών), οι οποίοι δεν παρέχουν τις απαραίτητες συμβουλές για τη σωστή χρήση και συντήρησή τους, οδήγησε δυστυχώς σε αυξημένα κρούσματα οφθαλμικών επιπλοκών.
Πρόσφατες έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών, όπως η ακανθαμοιβάδα, η ψευδομονάδα και ο σταφυλόκοκκος, εμφανίζονται συχνότερα σε άτομα που κάνουν περιστασιακή χρήση ΦΕ και προμηθεύονται φακούς και υγρά καθαρισμού από το internet. Επιλέον αναφέρουν συχνά περιστατικά με συμπτώματα υποξίας κερατοειδούς, τραυματισμούς, μειωμένη ροή δακρύων, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε έντονο πόνο, φωτοφοβία, σοβαρή μικροβιακή κερατίτιδα και μειωμένη όραση. Όλα τα παραπάνω σχετίζονται άμεσα με την κακή χρήση των ΦΕ, καθώς οι χρήστες δε δίνουν έμφαση σε βασικούς κανόνες υγιεινής (πλύσιμο χεριών με σαπούνι, καθαριότητα θήκης, χρήση ειδικών υγρών καθαρισμού και όχι νερού, χρήση του ίδιου φακού για περισσότερες από τις προτεινόμενες μέρες).
Παρόλο που οι κίνδυνοι μολύνσεων από κακή χρήση είναι ίδιοι τόσο για τους έγχρωμους, όσο και για τους διάφανους ΦΕ που χρησιμοποιούνται για τη διόρθωση διαθλαστικών σφαλμάτων, τα άτομα που αγοράζουν ΦΕ από μή πιστοποιημένους προμηθευτές, στερούνται σωστής πληροφόρησης και εκπαίδευσης για ασφαλή χρήση. Επίσης τείνουν να επισκέπτονται σπανιότερα τον εφαρμοστή τους και δυστυχώς, αφότου έχουν ήδη εμφανίσει δυσάρεστα συμπτώματα και ενοχλήσεις. Η αναζήτηση συμβουλών-οδηγιών χρήσης και συντήρησης από το διαδίκτυο, ή από φίλους και γνωστούς που ήδη φορούν ΦΕ, τις περισσότερες φορές οδηγεί σε ημιμάθεια και σε λανθασμένους χειρισμούς, με αποτέλεσμα την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης επιπλοκών.
Καθώς οι έγχρωμοι ΦΕ αποτελούν ένα προϊόν που έρχεται σε άμεση επαφή με τα μάτια, δε θα πρέπει να αντιμετωπίζονται απερίσκεπτα ως ένα ακίνδυνο “αξεσουάρ”. Ακόμα και η προσωρινή–περιστασιακή τους χρήση, απαιτεί τον απαραίτητο έλεγχο και την σωστή επιλογή του κατάλληλου προϊόντος, από εξειδικευμένους εφαρμοστές ΠΡΙΝ από την αγορά τους έτσι ώστε να διασφαλισθεί η άριστη οφθαλμική υγεία.
Για τους χρήστες ΦΕ θα πρέπει να δοθεί το ξεκάθαρο μήνυμα ότι η χρήση των ΦΕ δεν απαιτεί απλά τη βιαστική αγορά τους, από οποιονδήποτε τους διαθέτει. Ακόμα και οι κοσμητικοί που διατίθενται χωρίς διόρθωση είναι ιατρικά-φαρμακευτικά προϊόντα, αυστηρά ατομικής χρήσης και πρέπει να παρέχονται από επαγγελματίες που έχουν πλήρη γνώση του αντικειμένου. Η αγορά των ΦΕ από οποιονδήποτε άλλον προμηθευτή, πέραν των επαγγελματιών-εφαρμοστών, αποτελεί σαφή κίνδυνο προς όλους και κυρίως προς τους νεότερους χρήστες. Οι καταρτισμένοι οπτικοί και οπτομέτρες είναι υπεύθυνοι για την πλήρη ενημέρωση, την κατάλληλη εφαρμογή και τη σωστή καθοδήγηση όσον αφορά το χειρισμό των φακών. Επίσης είναι σε θέση να γνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν ανεπιθύμητες καταστάσεις που ενδεχομένως εμφανιστούν.
Στόχος των επαγγελματιών του χώρου είναι οι ευχαριστημένοι, υγιείς χρήστες, οι οποίοι θα είναι ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα (αισθητικό, θεραπευτικό ή διορθωτικό). Αυτό επιτυγχάνεται παρέχοντας την ευκαιρία για παρακολούθηση και επανεξέταση, και κατ’ επέκταση προλαμβάνοντας οποιαδήποτε απειλητική για την όραση επιπλοκή.
Μαρία Μητροπούλου MSc, Ελένη Πουλερέ MSc, Σωτήρης Πλαΐνης MSc, PhD, FBCLA
Ινστιτούτο Οπτικής και Όρασης (IVO), Πανεπιστήμιο Κρήτης
